Cursus natuurlijk bekappen - een verslag

Natuurlijk hoefonderhoud

Door de gigantische informatiestroom en discussies op de verschillende fora met betrekking tot het blootsvoets rijden en het “natuurlijk bekappen” was onze nieuwsgierigheid enige tijd geleden reeds gewekt. Objectief kijkend naar de hoeven van onze IJslanders deed ons al beseffen dat de ideeën met betrekking tot hoefverzorging onder de verschillende hoefsmeden/bekappers nogal uitéén lopen maar dat de meeste paardeneigenaren überhaupt niet eens weten hóé hun eigen paard op zijn/haar hoeven staat! Het lijkt zelfs zo te zijn dat het voor de meeste paardenliefhebbers géén bewuste keuze is om het paard op ijzers te zetten. Het hóórt gewoon zo! Of ook; “anders slijten de hoeven te snel”! Hoe komt het toch dat wij ons zo bezighouden met het welzijn van ons paard (verzorging, harnachement, stalling, weidegang, beweging) maar dat we de daadwerkelijke verzorging van de hoeven volledig overlaten aan de hoefsmid? En ook nog ééns 1 x per zo’n 6 weken, waardoor door te “milde leefomstandigheden” de hoefwand te lang wordt met alle nare gevolgen, zoals het ontstaan van Flares, afbrokkelen en scheuren, van dien. Hoe komt het dat we ons eigenlijk niet zo verdiepen in het “hoe en waarom” van de hoeven?

IJslanders hebben naast de gebruikelijke vooroordelen daarbij nóg een nadeel. Een flink aantal IJslanders wordt gehouden óp ijzers (die het hoefmechanisme drastisch verminderen en dus een goede doorbloeding van hoeven en benen in de weg staan), voorzien van flink hoge hielen (waardoor het paard van pure ellende op den duur op zijn tenen gaat lopen) en lange hoeven (waardoor het afrolpunt verschuift en de hielen onderschuiven en de witte lijn uitgerekt wordt, waardoor weer pijn ontstaat bij iedere pas die het paard zet), omdat deze hoefstand zorgt voor meer actie op de baan. Een groot aantal van deze paarden komt echter nooit op een baan. Één van de oorzaken van hoefbevangenheid en hoefkatrolontsteking is een verminderde doorbloeding van de hoeven en bij hoefkatrolontsteking ook nog eens een te grote spanning op de diepe buigpees die over het hoefkatrol loopt en door het omgekeerde afrollen van de hoef (toontreden in plaats van hiellanden) waarbij het hevige rukken aan de buigpees een ontsteking van de slijmbeurs van het straalbeen veroorzaakt. Redenen genoeg, lijkt mij, om je eens écht te verdiepen in “de hoef” op zich.  

Gezien wij toch wel enigszins (meer dan een beetje!) geïnteresseerd en overtuigd zijn geraakt door de achtergronden en resultaten van deze vorm van bekappen gecombineerd met onze grote twijfels over het aanbrengen van IJzers onder de hoeven van onze dierbare paarden (onze paarden hebben geen last van overmatige slijtage en zij staan niet op ijzers maar rijden wel in een hoog tempo tölt over de fietspaden met gravel!), hebben wij de stoute schoenen aangetrokken en Hans Arendse van www.paardenservice.nl gevraagd of hij hier op stal een cursus zou willen geven. Een aantal IJslander bezitters hier op stal en in de nabije omgeving waren al aangestoken (links en rechts vliegen de hoefijzers je om de oren!) en geïnteresseerd in de cursus van www.hoefnatuurlijk.nl, maar om daar met zijn allen (5 trailers) nou naar toe te rijden leek ons wat minder. Het zou fijn zijn als de cursus gewoon bij ons op stal gegeven kon worden, want dan heb je je eigen paard bij de hand. Stukken handiger. Een kadaverhoef in de hand houden en op schoot bekappen is één ding, maar de stap om je eigen paard te gaan onderhouden is toch wel één die overwonnen moet worden. Hartstikke eng om met van die hele scherpe messen bij je eigen paard in de buurt te komen. Dit blijkt achteraf overigens in de praktijk reuze mee te vallen... maar je moet er eerst wel zelf achterkomen.

  Hans was al bezig met het ontwikkelen van een cursus en wilde ook wel bij ons op locatie komen. Één en ander geregeld en op zaterdag 18 (Fred met Thula, Louis met Nonni, Mirjam met Kjáni + Hrimnir en Monique met Ragnar) en zondag 19 juni (Edith Eri Louw, -hoofdredactrice van het tijdschrift "Vrijruiter" van het NVVR en schrijfster van o.a. het boek Ravens Imperium, die wellicht een artikel zal gaan weiden aan “natuurlijk hoefonderhoud” waar wij dan ook weer een klein rolletje in zullen spelen!- met Nimrod, Tijmen met Súla, Jorine met Dimitri, Marjo met Dama en Wieke met Lýsingur) was Hans hier op stal om de cursus “Natuurlijk Hoefonderhoud” te geven. Alleen Jorine had haar, overigens uit de kluiten gewassen, New Forrest Dimitri mee, alle andere deelnemers hadden beschikking over een eigen, of in geval van Edith en Louis, geleende IJslander!

 De dag begon, in de door ons bij Stal Valkering geannexeerde schuur met paarden binnen handbereik, met een voorstelronde en een korte uiteenzetting van het programma voor de rest van de dag. Gezien wij allemaal al door verschillende “natuurlijk bekap-bronnen” “ingelezen” waren was het niet noodzakelijk om het cursusmateriaal van te voren te lezen (de vertaling van het boek van Pete Ramey “Making Natural HoofCare Work for You, ofwel “de witte lijn methode”, was helaas nog niet helemaal klaar voor aanvang van de cursus, maar zal zodra het gedrukt is worden nagestuurd) en kregen we een voorlopige versie op de cursusdag. In de toekomst zullen cursisten een aantal weken van te voren de cursusmap toegestuurd krijgen om zich goed voor te bereiden op de cursusdag. Door de vorm van deze cursus kunnen min 5/max 7 cursisten met paard/dag deelnemen.  

’s Ochtends van 10 tot half 1 theorie, waarbij Hans ons wegwijs heeft gemaakt in “de wereld van het natuurlijk hoefonderhoud” met behulp van een Powerpoint presentatie die via een beamer op een scherm geprojecteerd werd. Een half uurtje pauze gevolgd door het praktijk gedeelte. In dit deel van de cursusdag werd ieder paard (en elke hoef) afzonderlijk beoordeeld. Betreft het hier een afwijkende stand van de benen/hoeven, hoe staat het met de slijtage van de hoeven. Gezien veel IJslanders een Franse stand hebben heeft dit ook gevolgen voor de stand van de hoeven en slijtage ervan. Wat moet er gebeuren en hoe zou de hoef eruit moeten zien. Wat is mogelijk om nú te doen. Wat corrigeer je en wat niet. Wat zijn de gevolgen voor een paard met een Franse stand als je probeert het “recht” te zetten door niet de zool aan te houden.

Vervolgens heeft Hans ervoor gezorgd dat alle paarden klaar waren voor de “onderhoudsbekapping”. Een aantal paarden werd door Hans bekapt en de te lange hoefwand met de tang ingekort en eventueel hielen verlaagd zodat wij konden beginnen met een goede basis. De afwerking mochten we, onder toeziend en kritisch oog van Hans en alle overige deelnemers, afmaken. Een hele klus nog. Steunsels inkorten, hoefwand raspen tot net een mm boven het niveau van de zool (die altijd als leidraad aangehouden dient te worden), rondvijlen van de hoefwand en in de gaten houden dat je recht werkt en dat het resultaat gelijk is…. Een arbeidsintensief klusje die mede door de belachelijk hoge temperatuur best pittig was. We waren goed voorbereid en een flinke ventilator bood enige verkoeling.  

Theorie in de praktijk! Dag 1. Monique en Ragnar, Mirjam en Kjáni en Hrimnir, Louis en Nonni en Fred en Þula!
De theorie in de praktijk dag 2. Groep 2, bestaande uit Marjo en Dama, Tijmen en Súla, Jorine en de enige niet IJslander Dimitri (Jorine heeft wel 2 prachtige IJslanders Drottning en Gæfa, Edith en Nimrod en Wieke en Lýsingur. Groep 2 dacht slim te zijn en het praktijk gedeelte binnen in de stal te doen i.v.m. een werkelijk brandend zonnetje buiten. Ventilator erbij....
Bovenstaande foto's zijn gemaakt door Hans Arendse van www.paardenservice.nl en Edith Louw, hoofdredactrice van het NVVR. Een artikel over "Natuurlijk bekappen" van de hand van Edith is verschenen in het augustus nummer van "De Vrijruiter".

Er is in deze cursus veel aandacht voor de werkhouding. Hoe maak je het jezelf zo makkelijk mogelijk. Hoe kun je het paardenbeen waaraan je werkt het beste vasthouden? Ook wordt er ruimschoots aandacht besteedt aan de veiligheid (gereedschap, handschoenen, hoe ga je om met hulpmiddelen als hoefbokjes, omstandigheden waaronder je werkt, onderhoud van gereedschap enz. enz.).

De nadruk van de cursus ligt met name op het praktijk gedeelte. Je “verzorgt” (Hans bekapt de hoeven in een correcte stand zodat de uitgangspositie goed is) dus zelf in ieder geval 4 hoeven, en dit is een heel belangrijk aspect, van je eigen paard, die je in de toekomst wekelijks moet gaan onderhouden (dit om scheuren en flares te voorkomen). Daarnaast zie je nog eens 16 hoeven bekapt worden. En het zien van een bekapping (en daarbij de nodige vragen kunnen stellen) is zeer leerzaam!. Ofwel je steekt er ongelooflijk veel van op. Alle onderwerpen komen aan bod. Een ruin met hoge hielen en met als gevolg toontredend, een merrie met enigszins platvoeten, een wat onstuimig en nerveuze ruin (en hoe daar veilig mee om te gaan) enz. enz. …. We hebben veel geleerd en we zijn overtuigd dat we het zelf kunnen! Nog een voordeel van een professional op locatie is de ondersteuning naderhand. We hebben met Hans afgesproken dat hij over een paar maanden weer langs komt om te controleren of alle paarden nog wel goed recht staan en waar aan gewerkt moet worden. Zijn er problemen of vragen tussentijds mogen we altijd bellen! We hebben er zin in!

 Hans Arendse geeft cursussen aan groepen van 5 tot 7 deelnemers. Je kunt je individueel opgeven met eigen paard en de cursus bij www.paardenservice.nl te Zoetermeer volgen of met 5 tot 7 deelnemers op locatie. Mail Hans voor meer informatie: info@paardenservice.nl .